Όσοι αισθάνθηκαν ότι συμφωνούν με όσα διάβασαν σ’ αυτή τη σελίδα στο προηγούμενο φύλλο της «Ε», δεν πρέπει να ξεχνούν ότι υπάρχουν κι άλλοι, που για αρκετά από αυτά έχουν ενστάσεις. Χρέος μας δεν είναι να τα βρίσκουμε με όσους εύκολα συμφωνούμε, αλλά να αφιερώνουμε την προσπάθεια που χρειάζεται, για να βρούμε κοινό τόπο και με όσους έχουν ενστάσεις.
Πολύ περισσότερο που πολλές από αυτές προέρχονται από την υπαρκτή πίεση που ασκείται σε όλους μας από πολλούς στις καθημερινές μας επαφές. Οι οποίοι μπορεί να καταλαβαίνουν τα προβλήματα που έφεραν την αριστερά στη σημερινή κατάσταση, αλλά μπροστά στην απαίτηση να φύγει αυτή η κυβέρνηση, καταλήγουν στο ισοπεδωτικό συμπέρασμα: «Δεν ξέρω τι θα κάνετε, βρείτε τα».
Άστοχη απάντηση σε μια υπαρκτή ανάγκη
Πρόκειται για μια ανεπεξέργαστη πολιτικά διατύπωση της πραγματικής ανάγκης για συνεργασίες, για μια πολιτική συμμαχιών. Είναι, βέβαια, ορισμένοι που αντιλαμβάνονται αυτή την ανάγκη με εντελώς απαράδεκτους αγοραίους όρους. Συγχέουν κυνικά την πανστρατιά με την ουσιαστική ανυπαρξία πολιτικού μετώπου, αφού τα… στρατολογικά γραφεία της τυχούσας συμμαχίας θα πρέπει, κατά τη γνώμη τους, να υποδέχονται ακόμα και αντώναρους.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί το επέτρεψε η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ να συμβεί εκχυδαΐζοντας έννοιες όπως «διεύρυνση» και «συμμαχία». Δυστυχώς, ακόμα και σήμερα, μετά από το τραυματικό για το σύνολο της αριστεράς φιάσκο, που διέλυσε στα εξ ων είχε συντεθεί εκείνο το απίστευτο 31,5% του 2019, που έπρεπε να διαφυλαχτεί σαν αμύθητος θησαυρός και να τιμηθεί σαν πολύτιμη αναγνώριση της προσπάθειας της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ κι όχι σαν «ένα και στο χέρι» για πάσα χρήση, ακόμα και σήμερα λοιπόν, αυτή η πολιτική στάση, αυτή η στρατηγική –ο θεός να την κάνει– όχι μόνο δεν έχει αποτιμηθεί, αλλά κυκλοφορεί, χωρίς την παραμικρή επιχειρηματολογία για την υποστήριξή της, σαν η λυδία λίθος για την επίλυση και του σημερινού πολιτικού ζητήματος.
Διαβάζοντας ανάποδα την πραγματικότητα
Δεν μπορεί να υπάρξει μέλλον, να υπάρξει οδός για την αριστερά με την οποιαδήποτε έννοια, με την ευρύτερη δυνατή, αν δεν απαλλαγεί από την αυταπάτη, από την ψευδή συνείδηση ότι το 2015 κέρδισε την πλειοψηφία επειδή στράφηκε στον «κεντρώο ψηφοφόρο». Ενώ στην πραγματικότητα πέτυχε όσα πέτυχε ανακτώντας με ένα φιλόδοξο φιλολαϊκό πρόγραμμα την επιρροή της σε ένα ριζοσπαστικό τμήμα του εκλογικού σώματος και της κοινωνίας, που μέχρι τότε είχε προσδεθεί στο άρμα του ΠΑΣΟΚ από τη δεκαετία του 1970, μετά την υιοθέτηση εκ μέρους του ενός ριζοσπαστικού προγράμματος, που επέβαλε ο Α. Παπανδρέου στο πολιτικό κέντρο. Είναι σαν να κυνηγάει κάποιος μια χίμαιρα, ένα φάντασμα διαβάζοντας ανάποδα την πραγματικότητα. Και του 2015 και του 2019 και τη σημερινή.
Το βδομαδιάτικο σημείωμα που καθιέρωσε με τις αναρτήσεις του ο Αλέξης Χαρίτσης, την περασμένη Κυριακή κατέληγε ως εξής: «Το δίλημμα είναι ξεκάθαρο: η ατζέντα της νέας ΕΡΕ ή η δική μας. Της αριστεράς». Αυτήν έχει νόημα να ακούσει ο κόσμος. Αυτήν έχει νόημα να περιμένει από την αριστερά. Κι αυτή έχει χρέος να του μιλήσει σαν αριστερά, στη γλώσσα της, που ξέρει πώς να γίνεται γλώσσα δική του, του λαού. Όχι να την κομποδένει με εφευρήματα για «νέους πατριωτισμούς» –που θα τραβούν, λέει, τη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην «πατρίδα», από τη μια, και «τα πλούτη τους», από την άλλη. Λες κι αν κρύψουμε τη λέξη λαός πίσω από τη λέξη πατρίδα, θα πάψουν τα πλούτη τους να αυγαταίνουν κλέβοντας τον εργαζόμενο λαό και η πατρίδα να εμπεριέχει και όσους πλουτίζουν από τον ιδρώτα του. Ίσα ίσα, δηλαδή, για να μπερδεύονται όλα όμορφα μες στο μυαλό μας. Όπως και με εκείνον το «δημοκρατικό καπιταλισμό», τη σήμερον ημέρα, που καπιταλισμός και δημοκρατία γίνονται όλο και πιο ασύμβατες έννοιες!
Πρόβλημα και λύση για την ίδια την αριστερά
Αν υπάρχει, λοιπόν, ένα πραγματικό ζήτημα ανασυγκρότησης στη βάση μιας πολιτικής συνεργασίας, είναι για την ίδια την αριστερά και όχι για μια φαντασιακή παράταξη χτισμένη πάνω στη δική της κατεδάφιση, όπως ορισμένοι σκέφτονται. Για να μπορεί να παίξει ρόλο, να κλίνει την όλη πορεία επ’ αριστερά και να συμβάλλει έτσι στην ανάπτυξη ευρύτερων συμμαχιών με το δικό της χρώμα, προσελκύοντας δυνάμεις που σήμερα υπάγονται στην ηγεμονία του νεοφιλελευθερισμού.
Διάβαζα σε πρόσφατο άρθρο του Ευκλείδη Τσακαλώτου, με τίτλο «Τι είναι η κεντροαριστερά», ένα ερώτημα που θέτει για την οικονομία και την κοινωνία, αλλά θα μπορούσε να το δανειστεί κάποιος και για τη σφαίρα της πολιτικής: «Πώς μπορεί να ανακτηθεί και να ανακατανεμηθεί η ισχύς;» Σε ένα τέτοιο ερώτημα καλείται να απαντήσει η αριστερά. Η όποια αριστερά δεν αρκείται στην απλή αναπαραγωγή της, αλλά επιδιώκει τη διευρυμένη. Η ανάκτηση της αναγκαίας πολιτικής –ιδεολογικής ισχύος, με την έννοια του πολιτικού βάρους και της κοινωνικής γείωσής της, είναι προϋπόθεση για τη συμμετοχή της με θετικό πρόσημο σε μια διαδικασία ανακατανομής ισχύος.
Είναι μια διαδικασία στην οποία υπό προϋποθέσεις θα μπορούσαν σήμερα να εμπλακούν και όσοι από τον ΣΥΡΙΖΑ δεν σκοπεύουν να διατεθούν ως υλικά κατεδαφίσεως για το μπάζωμα ενός ου τόπου, για τη ζητούμενη και μη ευρισκόμενη επί σειράν ετών και εκλογικών αναμετρήσεων εγκατάσταση σε μια κεντροαριστερά γη της επαγγελίας.