Στην Ελλάδα των μνημονίων και των ιδιωτικοποιήσεων, οι δημόσιες υποδομές –και μαζί τους τα κοινά αγαθά– βρέθηκαν στο επίκεντρο μιας συστηματικής αποδόμησης. Ανάμεσα σε αυτές, ο σιδηρόδρομος αποτέλεσε χαρακτηριστικό παράδειγμα: απαξιώθηκε, ιδιωτικοποιήθηκε, και εντέλει μετατράπηκε σε πεδίο τραγικών αποτυχιών, με πιο χαρακτηριστική εκείνη των Τεμπών. Ωστόσο, η κοινωνία δεν σιωπά. Πολίτες, συλλογικότητες και κινήσεις ανασυγκροτούνται και επαναφέρουν με πολιτικό βάθος το αίτημα: επιστροφή των τρένων στο δημόσιο.
Σε αυτό το πλαίσιο, στις 26 Ιουνίου 2025 πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία η πρώτη εκδήλωση της Πρωτοβουλίας για Δημόσιο, Ασφαλή και Ποιοτικό Σιδηρόδρομο, με τίτλο: «5 + 1 λόγοι για να περάσουν τα τρένα στο δημόσιο». Η εκδήλωση συγκέντρωσε πλήθος κόσμου και αποτέλεσε ένα πρώτο ουσιαστικό βήμα τεκμηρίωσης και δημόσιου διαλόγου γύρω από την ανάγκη ενός διαφορετικού σιδηροδρομικού μοντέλου, που να υπηρετεί τις κοινωνικές ανάγκες και το δημόσιο συμφέρον.
Η συζήτηση ανέδειξε πτυχές που συχνά αποσιωπώνται στον δημόσιο διάλογο. Μεταξύ αυτών, η αποτυχία του ιδιωτικού μοντέλου διαχείρισης του σιδηροδρόμου, οι σοβαροί κίνδυνοι για την ασφάλεια των επιβατών, η συστηματική οικονομική αιμορραγία του δημοσίου προς όφελος ιδιωτών, καθώς και οι θεσμικές και νομικές στρεβλώσεις που συνοδεύουν τις συμβάσεις παραχώρησης. Παράλληλα, παρουσιάστηκαν συγκεκριμένα παραδείγματα από την επανεθνικοποίηση των σιδηροδρόμων στη Μεγάλη Βρετανία, που αποδεικνύουν ότι η επιστροφή σε δημόσιο φορέα δεν είναι ουτοπία, αλλά ρεαλιστική και λειτουργική επιλογή.
Ξεχωριστό ενδιαφέρον είχε η αναφορά στις κλιματικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις της υπόθεσης: σε μια εποχή που οι μεταφορές πρέπει να γίνουν πράσινες και βιώσιμες, ο δημόσιος σιδηρόδρομος είναι μονόδρομος για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος και την προώθηση ενός δικαιότερου μοντέλου μετακίνησης.
Την εκδήλωση στήριξαν με παρεμβάσεις και παρουσίες εκπρόσωποι διαφόρων κοινωνικών φορέων και κινημάτων, μεταξύ των οποίων: το Κίνημα Διάσωσης και Επαναλειτουργίας του Σιδηροδρόμου Πελοποννήσου, το Δυτικό Μέτωπο, το Φεστιβάλ για το Νερό και τα Κοινά Αγαθά, η Πρωτοβουλία για τη Δημόσια Διαχείριση του Νερού και η συλλογικότητα Θάσος Νερό SOS. Αυτή η σύνθεση κατέδειξε πως το ζήτημα του σιδηροδρόμου δεν αφορά μόνο τις μεταφορές, αλλά αγγίζει ευρύτερα την πολιτική για τα κοινά και τα δημόσια αγαθά.
Όπως ανακοινώθηκε, η Πρωτοβουλία σχεδιάζει ήδη την επόμενη εκδήλωσή της, η οποία θα εμβαθύνει σε νέα ζητήματα, όπως οι εργασιακές σχέσεις στον σιδηρόδρομο και ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην επιβολή ιδιωτικοποιήσεων. Στόχος είναι η συγκρότηση ενός συνεκτικού, τεκμηριωμένου και διεκδικητικού πλαισίου, που θα στηρίξει την απαίτηση για δημόσια, ασφαλή και προσβάσιμη σιδηροδρομική μετακίνηση.
Η Πρωτοβουλία παραμένει ανοιχτή σε συμμετοχές και προσκαλεί όλους και όλες να συνυπογράψουν το κείμενο της καμπάνιας στέλνοντας email στο
Σε έναν κόσμο που ιδιωτικοποιεί και πωλεί τα πάντα, η υπεράσπιση του δημόσιου σιδηρόδρομου είναι μια πράξη ευθύνης, αντίστασης και ελπίδας.